In 2010 is Agó Anna, verslaggeefster van het 2 talige tijdschrift Most Magyarul enkele dagen op bezoek geweest. Onderstaande artikelen zijn door haar geschreven en geplubiceerd in 2011.
Az Ibafai papnak...
Vanaf de kleuterschool zijn Hongaren al vertrouwd met het zinnetje: “az ibafai papnak fapipája van, ezért az ibafai fapipa papi fapipa”. Slechts weinigen weten echter dat deze ware tongenbreker zijn wortels heeft in een echt bestaand dorp met de naam Ibafa. Er zijn niet veel Hongaren, die ooit in Ibafa zijn geweest en ook is het inwonertal erg laag, dus is het heel bijzonder dat hier, op nog geen twee minuten afstand van het Pijpenmuseum, Nederlanders zijn komen wonen, Corrie en Ronald Verhaagen. Over hen gaat onderstaand artikel. Ook u kunt trouwens (tijdelijk) in Ibafa komen wonen, er is namelijk – letterlijk – een ‘meersterrenaccomodatie’ beschikbaar…
In het dorp Ibafa is men blij met de Verhaagens. Ze zijn niet alleen helemaal gesetteld hier, maar ook zijn ze actief in het sociale leven. Corrie is met hart en ziel betrokken bij de organisatie van de plaatselijke kerstmarkt, de vuurwerkshow en zelfs een halloweenparty. Op een bordje bij het speelterrein tegenover de kerk staat ook hun naam tussen degenen die hebben bijgedragen aan de totstandkoming van het terrein. Zij bouwen niet alleen in letterlijke zin aan hun dorp, maar ook maatschappelijk gezien dragen ze het nodige bij. Op de muur van het winkeltje met zeer wisselende openingstijden hangen foto’s van het Nederlands- Hongaarse meiboomfeest en de kinderdag.
Nadat ze al jarenlang op vakantie waren geweest naar deze rustige, bergachtige omgeving, hebben Corrie en Ronald zich met hun kinderen drie jaar geleden voorgoed in Hongarije gevestigd. Net als in Nederland hebben ze hier een praktijk voor homeopathie, al zijn ze ook actief in het toerisme door de verhuur van een drietal vakantiehuizen op hun grote terrein Csillagos Hely (Sterrenplek). Het terras van hun woonhuis ligt verscholen achter een weelderige vegetatie en aan de bomen hangen windharpen. De put geeft fris water en in de tuin dartelen konijnen.
Tegenover het terras van het woonhuis doemt het eerste gastenverblijf op, Aranyos Ég (Goudkleurige/ lieflijke hemel). Voorbij het huis en het zwembassin gaat het terrein glooien. Aan het eind van de weg staat het tweede gastenhuis, Csillagos Ég, ofwel Sterrenhemel. Dit huis heeft veel privacy en is dus een prima plek om helemaal tot rust te komen… Het derde huis, Álom Ég (Dromenhemel) ziet er al net zo gezellig uit als de eerste twee. Eigenlijk is dit – schier onvertaalbaar geachte – woord “gezellig” geheel en al van toepassing op de accomodatie van Csillagos Hely. Het komt dan ook dikwijls terug in het gastenboek: “Het was hier heel gezellig!”
De paarden lopen rustig hun rondjes in de wei. Je kunt de bekende streek Pincehát, dat hier vlakbij ligt, gemakkelijk te paard bereiken. Ronald heeft de belangrijkste tochten als GPS-route vastgelegd, zodat je niet kunt verdwalen tijdens de ritten. Desgewenst print hij ook een route uit voor de gasten. Hij kent de omgeving op zijn duimpje, weet alles van de streek, leert ijverig Hongaars en heeft een mateloze interesse in de Hongaarse geschiedenis. Maar ook is hij fervent boogschieter: op het terrein is er dan ook gelegenheid deze sport te beoefenen.
Corries oudste dochters nemen ook actief deel aan het maatschappelijk leven van Ibafa. Brigitta werkt als wijkverpleegkundige en is getrouwd met de Hongaarse Karesz, die zij al tijdens hun vakanties in Hongarije had leren kennen. Zij hebben een dochtertje van drie, Jeléna. Brigitta wist meteen al dat ze in Hongarije wilde wonen, zij heeft zich er ook als eerste gevestigd: “In Nederland voelde ik met net als Heidi: ik had heimwee naar de bergen…”
Brigitta woont met haar gezin even verderop in een prachtig verbouwd huis. De tuin biedt hun alles wat hun hartje (en monden) begeert, al komt er wel het nodig werk bij kijken. Ook haar zusje Chanella, die een paar huizen verderop woont, kan daarover meepraten!
Zij is namelijk onlangs een hondenpension gestart en heeft met haar partner Sándor op hun erf een groot hondenverblijf gebouwd en een speelveldje voor de viervoetige gasten. Chanella is dierenartsassistente. Uit de manier waarop ze haar hond Dorka aait en eigenlijk uit al haar bewegingen blijkt een grote dierenliefde. Wie zelf op reis moet en zijn viervoeter niet kan of wil meenemen of wie een dagje op stap wil zonder hond kan het hele jaar door bij hen terecht om de hond te stallen.
De weg terug naar Csillagos Hely is omzoomd door fruitbomen. Hier rennen geen blaffende honden achter je aan, er is rust en stilte alom. Omdat een van de families de volgende dag zal vertrekken, maken de aanwezige gasten zich op voor een gezamenlijk avondmaal. Er staan Hongaarse biertjes en lekkere Hongaarse wijnen op tafel en ook de gulyás is hier vaste prik! De muziek wordt voor de gelegenheid verzorgd door de aanwezige kinderschare, die uit volle borst zingt en rapt. Tegen middernacht zoekt iedereen zijn bed op, om de volgende ochtend lovende woorden te schrijven in het gastenboek. De stukjes eindigen allemaal zo: Het was geweldig, volgend jaar komen we terug!
Agó Anna, Verslaggeefster Magazine Most Magyarul
Wandelen vanuit Csillagos Hely door de Groene Vallei, een beschermd, bebost en heuvelachtig natuurgebied met ongerepte flora en fauna.
Alle spanning van het jachtige dagelijkse leven glijdt als een zuchtje wind moeiteloos van ons af. Een gevoel van ’niets hoeft, maar alles mag’ overheerst. De natuur waar we lopen is schitterend met adembenemende vergezichten, oude bomen, kronkelige weggetjes en stilte. Het ruisen van de bomen brengt een innerlijke rust teweeg.
Hoog in de lucht cirkelen twee zeearenden en in de verte horen we een buizerd schreeuwen. Fazanten vliegen verschrikt op uit het hoge gras. Plots staan we oog in oog met een hertenmoeder met haar jong. Vier reebruine ogen staren ons aan om er daarna met grote sprongen vandoor te gaan.
Zittend op een boomstronk wanen we ons weer eeuwen terug. Er is weinig fantasie voor nodig om de oude Magyaren hier te zien aankomen galopperen, bewapend met pijl en boog. Tegenwoordig wordt deze oude krijgskunst nog steeds beoefend als sport en het heet lovasijászat oftewel boogschieten te paard.
Onze wandeling startte vanaf de voordeur van ons huis in Ibafa. We liepen in zuidelijke richting over de onverharde weg richting Almáskeresztúr en Mozsgó. Vroeger de doorgaande route voor paard en wagen, in het zadel of te voet in zuidelijke richting. Zo is Ibafa nu een zogenaamd ‘einddorp’ en vroeger een kruispunt van oude doorgaande wegen in verbinding met de naburige dorpen in alle windrichtingen.
Enige honderden meters uit het dorp passeren we aan onze linkerhand de oude schaapskooi. Rechts van ons kijken we uit op de wijnberg van Ibafa en Almamellék met zijn pittoreske wijnhuisjes en wijngaarden. Op zich is het bezoeken van de wijnberg al een mooie wandeling waard. De weggetjes liggen uitgesleten in de berg en je waant je in een soort ‘Klein Zwitserland’.
De weg naar Almáskeresztúr slingert tussen de heuvels en de bossen door en we komen zowel kolossale woudreuzen tegen als half vergane omgevallen en zich toch weer herstellende wilgen, hier toepasselijk ‘waterbomen’ genoemd.
Na enkele kilometers verbreedt het pad zich en tekenen zich duizenden sporen van hoeven en hoefjes af in de verharde klei. Het lijkt alsof we op een snelweg van wild terechtgekomen zijn en ongemerkt kijken we soms achterom of er niet een stampede van reeën of edelherten aan komt stormen.
De grond is hier en daar diep uitgesleten door de voorjaars- en zomerregens die kunnen voorkomen en als wolkbreuken een zondvloed van water over het land uitstorten. De natuur heeft hier een kracht die je in je lijf gaat voelen als je de gevolgen in het landschap ziet.
Toen we deze route voor het eerst liepen kregen we na het passeren van weer een heuvel en weer een vallei het gevoel dat we verdwaald moesten zijn. Almáskereszstúr wilde maar niet opdoemen en het werd steeds stiller. Totdat we in de verte zacht geblaat horden dat nadat we onze weg vervolgden steeds luider werd. Langs de weg in de jeneverbessenstruiken hingen plukjes wol en op een gegeven moment zagen we een traditionele Hongaarse drenkplaats voor vee. De emmer van de put hing aan een lange boomstam die als een hefboom en een soort pompzwengel dienst deed. Rond de drenkplaats en in de wijde omgeving krioelde het van de schapen en een eind voor ons ontwaarde we een grote schapenboerderij. Het erf van de boerderij was omheind en ogenschijnlijk konden we niet verder of alleen nog maar links of rechts de omheining volgen. Dit bevestigde het gevoel verdwaald te zijn en daar dit toch bewoonde wereld leek te zijn besloten we de omheining rechtsaf te volgen.
We werden op deze manier vrij ver van de boerderij omgeleid en kwamen weer in het bos terecht , uiteindelijk toch weer in zuidelijke richting.
Na enige honderden meters werd het pad nat en moesten we oppassen niet in diepe sporen te stappen met fris helder water. Rechts van ons zagen we een soort ven tussen de bomen door en er hing een numineuze sfeer, alsof zich hier ooit een scene van de Arthur sage had afgespeeld en het zwaard Excalibur hier zo uit het water kon oprijzen.
Toen zonder enige aankondiging stonden we plotseling aan het begin van een asfaltweggetje met aan onze rechterhand een begraafplaats. Het begin van Almáskeresztúr. Oude begraafplaatsen hebben iets, ze bevestigen enerzijds de eindigheid van alle bestaan maar, omdat wij hier stonden, ook continuïteit. De rust was hier ook weer overweldigend. Hoewel later iemand opmerkte dat het een vrij uitgestorven indruk maakte, waar natuurlijk ook iets voor te zeggen is.
In Almáskeresztúr vlak voorbij de begraafplaats liepen we rechtsaf over een groot grasveld en over een bruggetje naar het erf van de geitenboerderij van Lamin en Simone. Daar is ook atelier van de kunstenaar Johè de opa van Lamin die schildercursussen verzorgt. Lamin en Simone maken biologische geitenkaas en verzorgen lunches voor gasten en wandelaars.
We werden hartelijk ontvangen en ze brachten ons een met bloemen versierd bord met allerlei heerlijkheden. We genoten van ambachtelijk gemaakte geitenkaas met kruiden, de diverse zelf gemaakte worstsoorten en het heerlijke brood. De wijn smaakte ons uitstekend!
Na deze voortreffelijke lunch vervolgden we ons pad nu terug naar Ibafa via de wijnberg van Almáskeresztúr en over Boszorkányhegy (de Heksenberg) die hoog boven Ibafa een schitterend uitzicht geeft over de omringende velden, bossen en landerijen.
Een week later maakten we de wandeling nog eens, maar nu in omgekeerde richting. We wilden nog eens kunnen genieten van de uitstekende lunch en nu ook een bezoek brengen aan de galerie van Opa Johè. Opa is al ver in de tachtig en leert je met een speciale techniek schilderen. Hij maakt naar aanleiding van je geboortedatum een persoonlijk schilderijtje voor je en het is erg leuk om een dagdeel aan deze workshop te weiden. Zijn atelier en hele huis hangen vol met zijn werk en je waant je wederom in een andere wereld: ergens op Montmartre of Place Contrescarp in Parijs. Met ons schilderijtje als souvenir van opnieuw een mooie dag keerden we weer huiswaarts. Deze wandeling in omgekeerde richting was opnieuw een belevenis die we niet hadden willen missen, het leek een totaal nieuwe route.
Alle wandelingen , op één na, starten vanuit Csillagos Hely. In alle windrichtingen zijn vanuit Ibafa prachtige routes vastgelegd met GPS. De duur van de wandeltochten bedraagt 2 tot 5 uur. De wandelingen kunnen gemaakt worden met Nederlandse begeleiding.
De wandeltochten kunnen onderbroken worden door een bezoek te brengen aan onder andere een galerie, een geitenfarm met de mogelijkheid daar een lunch te nuttigen en ambachtelijk gemaakte geitenkaas te kopen.
Een wandelroute in een naburig dorp voert u over de wijnberg aldaar met de mogelijkheid een wijngaard te bezoeken en uitleg te krijgen over alles wat met de wijnteelt te maken heeft. De Nederlandse eigenaar is volledig ingeburgerd in zijn dorp en heeft met zijn wijnen al diverse gouden medailles gewonnen! Het proeven van zijn godendrank mag natuurlijk niet ontbreken tijdens het bezoek.
Een kaart van de omgeving is onontbeerlijk, zeker bij wandeltochten zonder gps. Een eigen gps handheld is aan te raden (Garmin/compatible)
Agó Anna, Verslaggeefster voor Magazine Most Magyarul.